WORKSHOP

KARAKTEROPSTELLINGEN

Breng je verhaal tot leven met karakteropstellingen; ontdek de diepere motieven, geheimen en verlangens van je personages.

Karakteropstellingen is een werkvorm voor iedereen die op de een of andere manier met verhalen werkt. Door middel van een karakteropstelling ontmoet je jouw personages buiten het papier of scherm en ontdek je hun diepste motieven, geheimen en verlangens. Hierdoor zie je beter wat hun plek is in het verhaal ten opzichte van andere personages, bronnen of obstakels, en wat ze voor ogen hebben en van jou willen.

Behalve informatie over het verhaal en de personages bieden Karakteropstellingen een dieperliggende waarheid die voelbaar en ervaarbaar is. Door je fysieke, zintuiglijke, emotionele en spirituele zintuigen te betrekken bij je onderzoek, komen beelden en ideeën tot leven, driedimensionaal in de ruimte.

Voor creatieve en artistieke professionals die op zoek zijn naar meer diepgang en betekenis in hun werk, is een karakteropstelling een krachtige tool. Het biedt een nieuwe dimensie aan het creatieve proces en kan helpen om het verhaal en de personages op een meer levendige en authentieke manier te presenteren aan het publiek.






— Artistieke makers en spelers

Door middel van een karakteropstelling kunnen makers en spelers op een driedimensionale manier in contact komen met hun karakters en hun motieven. Dit geeft een dieper inzicht in de achtergrond en drijfveren van je personages, hun motivatie, het script en in wat jou als maker of speler drijft. Het stelt je in staat om de innerlijke wereld van je personages beter te begrijpen en hun emoties en reacties op gebeurtenissen in het verhaal te voorspellen en te verbeelden.


— Schrijvers

Bij het schrijven van een scenario moet je je personages leren kennen. Je zou ze eigenlijk willen ontmoeten om ze te observeren. Zo kun je hun motieven, geheimen en verlangens ontdekken en onderzoeken wat hun plaats is in het verhaal en hoe zij zich verhouden ten opzichte van andere personages. Een opstelling brengt jouw personages tot leven in de ruimte en maakt het mogelijk hen echt te leren kennen.


— Creatieve professionals

Karakteropstellingen onthullen wat ons drijft en bindt, stimuleert de creativiteit en helpt blokkades in creativiteit en samenwerking te identificeren. Door verhalen en karakters te gebruiken, komen we uit ons hoofd en tappen we in op onze verbeelde werkelijkheid en creatieve stroom. Dit levert vaak meer impact op dan enkel discussiëren over kwesties en zoeken naar oplossingen. Opstellingen bieden inzicht in de verhalen achter teams, producten, diensten en merken en onthullen patronen die de ontwikkeling ervan belemmeren.

Karakteropstellingen dient een creatief of artistiek doel en helpt je bij de ontwikkeling van karakters en verhalen, artistieke producties of een creatieve of artistieke visie.

Sinds 2009 heb ik regelmatig bijeenkomsten in Systeemopstellingen begeleid, met name binnen het bedrijfsleven en in het onderwijs. Iets later ging ik opstellingen ook gebruiken om mijn eigen artistieke werk te verrijken. Na het afronden van een persoonlijk theaterproject in 2015, kwam bij mij het idee op om opstellingen te combineren met theater. Ik ben dit gaan onderzoeken en dit idee heeft uiteindelijk geleid tot de ontwikkeling van Familie- en Organisatieopstellingen gecombineerd met de magie en dynamiek van verhalen en karakters. Eerst onder de naam Theateropstellingen, maar omdat ook andere verhalenvertellers, zoals schrijvers en filmmakers, art-directors geïnspireerd werden door de methode, heb ik de naam aangepast in Karakteropstellingen.

De afgelopen jaren heb ik workshops, denktanks, trainingen en coaching in Karakteropstellingen begeleid voor verschillende doelgroepen: artistieke makers, spelers en scriptschrijvers, beeldend kunstenaars, vormgevers, creatieve bureaus, het kunstvakonderwijs, het bedrijfsleven en anderen.



— Hoe werkt een karakteropstelling?

Een opstelling start met een vraag van een van de deelnemers. Andere deelnemers worden door de vraagsteller in de ruimte opgesteld. Zij representeren personen of (verhaal) elementen en worden intuïtief onderdeel van de wereld die de vraagsteller wil onderzoeken. De wijze waarop de representanten staan opgesteld in de ruimte geeft vaak al veel informatie. Middels vragen van de begeleider spreken de representanten zich uit over hun waarnemingen en ervaringen.
De opstelling geeft de vraagsteller inzicht in zijn vraag en nieuwe energie en ideeën voor zijn werk. Ook voor representanten komt er vaak bruikbaar materiaal naar boven over de psychologie van personages, plots en verhaallijnen, dialogen etc. Een opstelling is zo voor alle deelnemers een inspirerende, avontuurlijke en dynamische ervaring met een vaak verrassende uitkomst.


Een groep bestaat uit meer dan individuen die samenkomen. Het is een sociaal systeem met eigen wetmatigheden en ordening, dat streeft naar evenwicht. Dit systeem kan verstoord raken, wat invloed kan hebben op het functioneren van zowel het systeem als de individuen die er deel van uitmaken.

Bert Hellinger en Günthard Weber, Duitse therapeuten, ontwikkelden een effectieve methode om familie- en organisatiedynamiek op een visuele en indringende manier in kaart te brengen. Deze methodiek wordt Systeemopstellingen genoemd.

Een opstelling is een ruimtelijke weergave van een systeem, bijvoorbeeld een familie, organisatie, team, project of ander sociaal systeem. In de opstelling worden representanten gebruikt om personen en elementen in het systeem te vertegenwoordigen. Door de representanten in de ruimte te plaatsen en te bevragen, kunnen dieperliggende vraagstukken en thema's in het systeem worden onderzocht.

Een vraag voor een opstelling kan betrekking hebben op het huidige systeem, zoals een gezin, werk, opleiding, club, persoonlijke of werkrelaties, of op het familiesysteem van het gezin van herkomst.

Een opstelling is een avontuurlijke, inspirerende en diepgaande ervaring met vaak verrassende uitkomsten. Het kan nieuwe inzichten bieden in (hardnekkige) patronen, hoe om te gaan met spanning en hoe evenwicht kan worden hersteld.

Sinds de ontwikkeling van de methode door Hellinger en Weber is deze verder ontwikkeld. Zo wordt deze nu ook toegepast in het bedrijfsleven en bij onderzoek op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, gezondheid, werk, loopbaan- en carrièreontwikkeling.

Karakteropstellingen is afgeleid van de Familie- en Organisatieopstellingen, waarbij het gaat om het verbeteren van de verstoorde dynamiek tussen personen. In Karakteropstellingen gaan we juist op zoek naar conflict. Hierdoor worden onderliggende vragen in het maakproces zichtbaar.

WORKSHOP

Ontdek de werkwijze en praktische toepassing van Karakteropstellingen


In deze workshop maak je op een praktische manier kennis met Karakteropstellingen. We gaan verschillende opstellingen maken op basis van eigen vragen en casussen. We bespreken hoe je representanten op de juiste manier kunt plaatsen in de ruimte en wat de positie van elke representant betekent voor het verhaal en de vraagstelling. Daarnaast gaan we met diverse systemische oefeningen het systemische gedachtengoed verder verkennen. Zo ontdek je wat Karakteropstellingen kunnen bijdragen aan de inspiratie voor maakprocessen en de ontwikkeling van personages.


Aantal deelnemers: minimaal 6 en maximaal 18 personen.

Duur: 1 of 2 dagdelen

Locatie in overleg.


— Interesse?

Ik stem een workshop af op jouw/jullie groep, team of gezelschap.

In een oriënterend gesprek bespreek ik graag de mogelijkheden. Heb je vragen over de methode of over mijn werkwijze, neem gerust contact op: hans@hansjeths.nl






Hans Jeths, copyright© 2023

Foto boven: Yoav Aziz,

foto onder: Serge le Strat,

via Unsplash