Karakteropstellingen dient een creatief of artistiek doel en helpt je bij de ontwikkeling van karakters en verhalen, artistieke producties of een creatieve of artistieke visie.
Sinds 2009 heb ik regelmatig bijeenkomsten in Systeemopstellingen begeleid, met name binnen het bedrijfsleven en in het onderwijs. Iets later ging ik opstellingen ook gebruiken om mijn eigen artistieke werk te verrijken. Na het afronden van een persoonlijk theaterproject in 2015, kwam bij mij het idee op om opstellingen te combineren met theater. Ik ben dit gaan onderzoeken en dit idee heeft uiteindelijk geleid tot de ontwikkeling van Familie- en Organisatieopstellingen gecombineerd met de magie en dynamiek van verhalen en karakters. Eerst onder de naam Theateropstellingen, maar omdat ook andere verhalenvertellers, zoals schrijvers en filmmakers, art-directors geïnspireerd werden door de methode, heb ik de naam aangepast in Karakteropstellingen.
De afgelopen jaren heb ik workshops, denktanks, trainingen en coaching in Karakteropstellingen begeleid voor verschillende doelgroepen: artistieke makers, spelers en scriptschrijvers, beeldend kunstenaars, vormgevers, creatieve bureaus, het kunstvakonderwijs, het bedrijfsleven en anderen.
— Hoe werkt een karakteropstelling?
Een opstelling start met een vraag van een van de deelnemers. Andere deelnemers worden door de vraagsteller in de ruimte opgesteld. Zij representeren personen of (verhaal) elementen en worden intuïtief onderdeel van de wereld die de vraagsteller wil onderzoeken. De wijze waarop de representanten staan opgesteld in de ruimte geeft vaak al veel informatie. Middels vragen van de begeleider spreken de representanten zich uit over hun waarnemingen en ervaringen.
De opstelling geeft de vraagsteller inzicht in zijn vraag en nieuwe energie en ideeën voor zijn werk. Ook voor representanten komt er vaak bruikbaar materiaal naar boven over de psychologie van personages, plots en verhaallijnen, dialogen etc. Een opstelling is zo voor alle deelnemers een inspirerende, avontuurlijke en dynamische ervaring met een vaak verrassende uitkomst.
Een groep bestaat uit meer dan individuen die samenkomen. Het is een sociaal systeem met eigen wetmatigheden en ordening, dat streeft naar evenwicht. Dit systeem kan verstoord raken, wat invloed kan hebben op het functioneren van zowel het systeem als de individuen die er deel van uitmaken.
Bert Hellinger en Günthard Weber, Duitse therapeuten, ontwikkelden een effectieve methode om familie- en organisatiedynamiek op een visuele en indringende manier in kaart te brengen. Deze methodiek wordt Systeemopstellingen genoemd.
Een opstelling is een ruimtelijke weergave van een systeem, bijvoorbeeld een familie, organisatie, team, project of ander sociaal systeem. In de opstelling worden representanten gebruikt om personen en elementen in het systeem te vertegenwoordigen. Door de representanten in de ruimte te plaatsen en te bevragen, kunnen dieperliggende vraagstukken en thema's in het systeem worden onderzocht.
Een vraag voor een opstelling kan betrekking hebben op het huidige systeem, zoals een gezin, werk, opleiding, club, persoonlijke of werkrelaties, of op het familiesysteem van het gezin van herkomst.
Een opstelling is een avontuurlijke, inspirerende en diepgaande ervaring met vaak verrassende uitkomsten. Het kan nieuwe inzichten bieden in (hardnekkige) patronen, hoe om te gaan met spanning en hoe evenwicht kan worden hersteld.
Sinds de ontwikkeling van de methode door Hellinger en Weber is deze verder ontwikkeld. Zo wordt deze nu ook toegepast in het bedrijfsleven en bij onderzoek op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, gezondheid, werk, loopbaan- en carrièreontwikkeling.
Karakteropstellingen is afgeleid van de Familie- en Organisatieopstellingen, waarbij het gaat om het verbeteren van de verstoorde dynamiek tussen personen. In Karakteropstellingen gaan we juist op zoek naar conflict. Hierdoor worden onderliggende vragen in het maakproces zichtbaar.
